Hulst wil geen maand langer meer wachten op een grootschalig bevolkingsonderzoek naar de gezondheidseffecten van PFAS. Toch raadt GGD Zeeland aan om nog even geduld te hebben, totdat de resultaten van lopende onderzoeken bekend zijn. “Het is echt geen onwil”, zei directeur Joke Gaemers van de GGD in de commissie Algemene Bestuurlijke Zaken.
Vertegenwoordigers van de GGD kwamen maandagavond naar Hulst om tekst en uitleg te geven bij het advies van de GGD om op dit moment nog geen gezondheidsonderzoek te houden onder de inwoners. Hulst had hier in een motie in december unaniem om gevraagd. Ook andere gemeenten hadden er bij de Zeeuwse gezondheidsorganisatie op aangedrongen om zo’n onderzoek te houden,De zorgen zijn groot in Hulst en de andere Scheldegemeenten over de gevolgen van PFAS in de Westerschelde. Vooral nadat uit proeven onder andere van Omroep Zeeland bleek dat platvis zoals bot hogere waarden PFAS bevat. En zeker ook nadat Hulstenaar Piet Scheerders zijn eigen bloed had laten onderzoeken. De waarden van een van de schadelijke stoffen binnen de PFAS-groep in zijn bloed bleken zelfs hoger dan bij de meeste direct omwonenden rond de fabriek 3M in Zwijndrecht.
Geen vraag maar een opdracht
De Hulster commissieleden snapten maandag niet waarom de GGD voorbij gaat aan die zorgen van de inwoners en niet onmiddellijk aan het verzoek van de gemeenteraden gehoor geeft. Vooral Ron de Kort van de PvdA en Marja Snoeren van de SP trokken fel van leer. “Ongelooflijk en schrijnend”, noemde De Kort het. “Dit is niet uit te leggen.” Snoeren: “Dit is levensbedreigend voor mensen, ik snap niet dat u de urgentie niet ziet. Dit is geen vraag van ons, maar een opdracht.” Ook Marina Strooband van Algemeen Belang Groot Hulst toonde zich verontwaardigd. “Wij hebben dat geduld niet meer.”
Onrust wordt er alleen maar groter van
Volgens de GGD heeft het echter niet zoveel zin om nu al een grootschalig bevolkingsonderzoek te doen, omdat er al diverse onderzoeken lopen – onder andere door de universiteit van Wageningen en het RIVM naar de voedselveiligheid van vis en zeegroenten – en omdat een dergelijk onderzoek op zichzelf niets zegt. “Het zou de onrust onder burgers alleen maar mee vergroten”, reageerde directeur Gaemers. Haar collega, milieugezondheidskundige Arnold Bergstra legde uit dat dit niet zoveel nut heeft als je niet eerst vaststelt wat je nu precies gaat onderzoeken, welke stoffen binnen de grote PFAS-groep worden geanalyseerd, en wie je dan precies onder de loep neemt. “Het is heel onduidelijk hoeveel er op de Westerschelde wordt gevist en hoeveel mensen zelf vis eten.” Ook zou uit een bloedonderzoek nog niet blijken wat de oorzaak is van eventuele hogere bloedwaarden. Bergstra: “Komt dat dan door de fabriek? Het is niet eenvoudig om die relatie één op één te leggen.”
Extra onderzoek op zwemwater
Rijkswaterstaat heeft de GGD al wel toegezegd om met ingang van komend zwemseizoen het zwemwater op drie extra plaatsen in de Westerschelde te gaan bemonsteren, bijvoorbeeld bij Bath en op twee locaties verderop in de Schelde. De huidige twee locaties bij Vlissingen en Terneuzen zijn onvoldoende en eerder onderzoek is te gedateerd, erkent ook de GGD. Daarmee moet duidelijk worden of het nog veilig is om nog in de Westerschelde, bijvoorbeeld bij Perkpolder of Paal, te zwemmen.Een aantal commissieleden vond dat de GGD het onderzoek in Zwijndrecht gewoon moet kopiëren en ook de huisartsen moet raadplegen: hoeveel patiënten krijgen zij over de vloer met klachten die aan PFAS gerelateerd zijn? “En dan heb ik het niet over hoeveel bezorgde patiënten er op het spreekuur komen”, reageerde Snoeren.Burgemeester Jan-Frans Mulder nam het op voor de GGD. “We maken ons allenmaal zorgen. Maar deze onderzoeken zijn belangrijk om te weten welk vervolgonderzoek je kunt doen. Het is goed om even een pas op de plaats te maken.” Een vergelijkbaar onderzoek als in Zwijndrecht opzetten, is volgens hem ‘appels met peren vergelijken’.
Overgeleverd aan technici
Gemeentesecretaris Sylvester ter Wal vatte het samen: “We moeten het proberen los te koppelen van het gevoel. Veel vragen zijn nog niet beantwoord. We zitten met hele grote zorgen, we zijn overgeleverd aan technici. Wordt leverschade bijvoorbeeld niet veroorzaakt door hoog alcoholgebruik? We staan met de rug tegen de muur en hebben meer gegevens nodig.”
